Onderlinge liefde: Rom.12:9-21

Inleiding

In de vorige studie zagen we hoe we de gaven van de Heilige Geest kunnen inzetten in de gemeente. In Romeinen 12 vanaf vers 9 tot en met 21 geeft Paulus een groot aantal losse vermaningen voor onze levenswandel. Romeinen 12:9-21 valt globaal in twee delen uiteen. Het eerste deel is vooral gericht op het leven en de liefde in de gemeente onderling. Het tweede deel vooral op de liefde en omgang met mensen die buiten de gemeente zijn. Ik zal beginnen met een algemene toelichting over hoe het gedeelte is opgebouwd. Daarna kijken we naar de verzen 9-13 en vervolgens naar de verzen 14-21.

Opbouw van Romeinen 12:9-21

Het opschrift: Oprechte liefde

Laten we eerst kijken naar de structuur van dit gedeelte. Paulus begint in vers 9 met het belangrijkste: de liefde moet oprecht zijn; niet hypocriet. Het is niet de bedoeling dat we de aanbevelingen die hij geeft, doen vanuit een schijnheilig hart. Deze oproep tot ongeveinsde liefde dient als opschrift boven dit hele gedeelte.

Omsloten door: afkeer van het kwade en het kwade overwinnen door het goede

Dan klinkt de aansporing om een afkeer te hebben van het kwade en vast te houden aan het goede. Hiermee eindigt Paulus ook dit gedeelte in vers 21, waar hij zegt: Word niet overwonnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede. Alle vermaningen worden als het ware omsloten door de oproep tot een levenshouding waarin het goede gekozen wordt boven het kwade. Wanneer we vasthouden aan het goede, dan zal het goede uiteindelijk het kwade overwinnen.

Verzen 9-13: Samenleven in de gemeente met waarachtige liefde

In de verzen 9 tot en met 13 geeft Paulus aansporingen om in waarachtige liefde samen te leven in de gemeente.

Verzen 14-21: Leven in een vijandige wereld met waarachtige liefde

Vanaf vers 14 verlegt Paulus de aandacht naar buiten. Niet alleen in de gemeente moet liefde onze drijfveer zijn in hoe we met elkaar omgaan. Maar ook naar buiten, naar alle mensen en zelfs naar onze vijanden. Voor zover het van ons afhangt, leven we in vrede en zoeken we het goede voor alle mensen.

Romeinen 12:9: Liefde is het opschrift

Laat de liefde ongeveinsd zijn. Heb een afkeer van het kwade en houd vast aan het goede.

Paulus begint met het benoemen van de liefde. In vers 10 voegt hij er aan toe: heb elkaar hartelijk lief met broederlijke liefde. Liefde is ongelooflijk belangrijk in het christenleven. De Here Jezus heeft Zelf gezegd:

Johannes 13:35
Hierdoor zullen allen inzien dat u Mijn discipelen bent: als u liefde onder elkaar hebt.

We zien in alle brieven in het Nieuwe Testament dat de onderlinge liefde wordt benadrukt. In 1 Korinthe 13 geeft Paulus een prachtige beschrijving van de liefde. De liefde is de vrucht van de Geest en Paulus benadrukt in de eerste Korinthebrief dat de liefde zelfs uitgaat bóven de gaven van de Geest. Lees 1 Korinthe 13 maar eens, waar Paulus eindigt met: “En nu blijven geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de meeste van deze is de liefde.” In Galaten 5:22 noemt Paulus de vrucht van de Geest en begint met liefde (daarna blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, zelfbeheersing).

In al zijn andere brieven brengt hij het belang van de liefde ter sprake. Hier volgt een bloemlezing die niet volledig is. Deze verzen laten zien dat liefde altijd dienend is en behoort te groeien naarmate we geestelijk meer volwassen worden.

Galaten 5:13
Want u bent tot vrijheid geroepen, broeders, alleen niet tot die vrijheid die aanleiding geeft aan het vlees; maar dien elkaar door de liefde.

Efeziërs 1:4
omdat Hij ons vóór de grondlegging van de wereld in Hem uitverkoren heeft, opdat wij heilig en smetteloos voor Hem zouden zijn in de liefde.

Filippenzen 1:9
En dit bid ik dat uw liefde nog steeds overvloediger wordt in kennis en alle fijngevoeligheid,

Colossenzen 3:14
En kleedt u zich boven alles met de liefde, die de band van de volmaaktheid is.

1 Thessalonicenzen 1:3
en [wij: Paulus, Silvanus en Timotheüs, die] zonder ophouden denken aan het werk van uw geloof, de inspanning van uw liefde en de volharding van uw hoop op onze Heere Jezus Christus, voor het aangezicht van onze God en Vader.
1 Thessalonicenzen 3:12
En ú moge de Heere doen toenemen en overvloedig maken in de liefde tot elkaar en tot allen, zoals ook wij dat zijn tot u,

2 Thessalonicenzen 1:3
Wij moeten God altijd voor u danken, broeders, zoals het behoort, omdat uw geloof buitengewoon sterk groeit en de liefde van ieder van u allen tot elkaar steeds toeneemt,

1 Timotheüs 1:5
Het einddoel nu van het gebod is liefde die voortkomt uit een rein hart, een goed geweten en een ongeveinsd geloof.

2 Timotheüs 2:22
Maar ontvlucht de begeerten van de jeugd. Jaag rechtvaardigheid, geloof, liefde en vrede na, samen met hen die de Heere aanroepen uit een rein hart.

Filemon 1:5
Ik hoor namelijk over uw liefde, en geloof dat u in de Heere Jezus hebt, en over uw liefde voor alle heiligen.
Filemon 1:7
want wij beleven veel vreugde en troost aan uw liefde, omdat de heiligen innerlijk door u verkwikt zijn, broeder!

Hebreeën 10:24
En laten wij op elkaar letten door elkaar aan te vuren tot liefde en goede werken.

Niet alleen Paulus maar ook Petrus en Johannes schrijven in hun brieven over de liefde. De eerste brief van Johannes heeft de liefde als hoofdonderwerp. Maar liefst 31 keer vinden we in deze korte brief het woord liefde en liefhebben. Bijvoorbeeld in hoofdstuk 4:

1 Johannes 4:7
Geliefden, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde is uit God; en ieder die liefheeft, is uit God geboren en kent God.

Petrus schrijft in zijn eerste brief:

1 Petrus 4:8
Maar heb voor alles vurige liefde voor elkaar, want de liefde zal een menigte van zonden bedekken.

Romeinen 12:10-13: Tien aansporingen om oprechte liefde te tonen

Heb elkaar hartelijk lief met broederlijke liefde.
Ga elkaar voor in eerbetoon.
Wees niet traag wat uw inzet betreft.
Wees vurig van geest.
Dien de Heere.
Verblijd u in de hoop.
Wees geduldig in de verdrukking.
Volhard in het gebed.
Wees deelgenoot in de noden van de heiligen.
Leg u toe op de gastvrijheid.

Hoe ziet het er uit als wij in oprechte liefde samenleven? En welke dingen doen we wel en niet als we aan het goede vast willen houden en het kwade willen vermijden? Paulus geeft tien adviezen die grammaticaal horen bij vers 9. In het Grieks zijn er alleen deelwoorden en geen persoonsvormen. Dat betekent dat alles wat hij zegt in de verzen 10-13, een nadere uitleg is van vers 9. De vertaling van de Naardense Bijbel geeft dit het meest letterlijk weer:

• Vers 9: De liefde zij ongeveinsd. Verafschuwt het boze, weest gehecht aan het goede;
• Vers 10:
  • in de broeder-en-zusterlijke liefde jegens elkaar hartelijk liefhebbend,
  • in eerbetoon elkaar voorgaand,
• Vers 11:
  • in ijver niet verflauwend,
  • in geestkracht vurig,
  • aan de Heer dienstbaar,
• Vers 12:
  • in de hoop vol vreugde,
  • in de verdrukking geduldig,
  • in het gebed volhardend,
• Vers 13
  • in de behoeften van de heiligen delend,
  • de liefde voor vreemdelingen najagend.

Romeinen 12:10

Hier spoort Paulus ons aan om elkaar lief te hebben zoals broers en zussen dat zouden doen. Dit houdt in dat je bereid bent offers te brengen en elkaar te ondersteunen. Elkaar voorgaan in eerbetoon, betekent de ander hoger te achten dan jezelf en roept op tot zelfverloochening.

Romeinen 12:11

Paulus roept op tot toewijding en passie in het geloofsleven. We moeten niet apathisch of laks zijn in ons geloof, maar ons leven wijden aan God. Dienstbaar zijn en “Vurig van geest”. Actief leven in gehoorzaamheid aan de Heer.

Romeinen 12:12

In vers 12 geeft Paulus drie adviezen die we ter harte kunnen nemen voor het omgaan met de uitdagingen van het leven:

Verblijd u in de hoop: We moeten ons verheugen in de hoop op de wederkomst van Christus en het eeuwige leven. Deze hoop geeft kracht in moeilijke tijden.
Wees geduldig in de verdrukking: met geduld en volharding kunnen we standvastig blijven als er lijden of beproevingen op ons pad komen.
Volhard in het gebed: We ontvangen kracht en troost wanneer we bidden. Paulus geeft in Filippenzen 4:6 het advies om in geen ding bezorgd te zijn, maar al onze verlangens door bidden en smeken, met dankzegging bekend te laten worden bij God.

Romeinen 12:13

Hier wijst Paulus ons op onze verantwoordelijkheid als het gaat om de behoeften van anderen. Vooral hulp binnen de christelijke gemeenschap (“de heiligen”). Dit kan praktische hulp zijn, financiële steun of morele ondersteuning. Daarnaast is gastvrijheid een belangrijke christelijke deugd. Door anderen hartelijk te ontvangen laten we oprechte liefde en betrokkenheid zien.

Romeinen 12:14-21: Leven in een vijandige wereld

14 Zegen wie u vervolgen. Zegen hen en vervloek hen niet.
15 Verblijd u met hen die blij zijn, en huil met hen die huilen.
16 Wees eensgezind onder elkaar. Streef niet naar de hoge dingen, maar houd u bij de nederige. Wees niet wijs in eigen oog.
17 Vergeld niemand kwaad met kwaad. Wees bedacht op wat goed is voor alle mensen.
18 Leef, zo mogelijk, voor zover het van u afhangt, in vrede met alle mensen.
19 Wreek uzelf niet, geliefden, maar laat ruimte voor de toorn, want er staat geschreven: Mij komt de wraak toe, Ik zal het vergelden, zegt de Heere.
20 Als dan uw vijand honger heeft, geef hem te eten, als hij dorst heeft, geef hem te drinken, want door dat te doen, zult u vurige kolen op zijn hoofd hopen.
21 Word niet overwonnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede.

Vanaf vers 14 lijken de adviezen meer op de buitenwereld gericht. Hoewel de verzen 15 en 16 op de gemeente betrekking hebben. Ook hier zal ik kort per vers doorheen gaan.

Romeinen 12:14

Paulus roept ons op onze vijanden te zegenen in plaats van te vervloeken. Dit betekent dat we niet alleen af moeten zien van wraak, maar zelfs actief het goede moeten wensen voor degenen die ons kwaad doen. Dit is wat ook de Here Jezus ons voordeed, Die bad voor degenen die Hem kruisigden.

Romeinen 12:15

Deze oproep gaat over medeleven en saamhorigheid. Paulus moedigt ons aan om ons te verbinden met anderen, zowel in vreugde als in verdriet. In 1 Korinthe 12:26 zegt hij het beeldend: “als één lid lijdt, lijden alle leden mee. Als één lid eer ontvangt, verblijden alle leden zich mee”.

Romeinen 12:16

Hier spoort Paulus ons aan tot harmonie en nederigheid. Eensgezindheid betekent niet dat iedereen hetzelfde moet denken, maar dat we gericht zijn op eenheid in de Geest. Het is onduidelijk in het Grieks of Paulus bedoelt dat we ons op nederige dingen moeten richten (zoals de HSV suggereert) of op nederige mensen. We moeten in ieder geval niet hoogmoedig zijn. Zelfgenoegzaamheid en arrogantie wijst Paulus af.

Romeinen 12:17

We worden opgeroepen om kwaad niet met kwaad te beantwoorden, maar het goede te zoeken voor alle mensen. Dus ook voor de mensen die ons kwaad behandelen.

Romeinen 12:18

Paulus erkent dat vrede soms niet volledig mogelijk is, vooral als de ander onwillig is. Toch roept hij ons op om alles te doen wat binnen onze macht ligt om de vrede te bewaren. Daar hebben we geduld, vergevingsgezindheid en wijsheid voor nodig.

Romeinen 12:19

In vers 19 spoort Paulus ons aan om de wraak aan God over te laten. Het nemen van wraak is niet de taak van mensen, maar van God, Die rechtvaardig en alwetend is. Hij is de uiteindelijke Rechter. Vertrouw op Gods rechtvaardigheid, zelfs wanneer je onrechtvaardigheid ervaart.

Romeinen 12:20

In vers 20 gaat Paulus nog een stap verder. Hij moedigt ons aan om onze vijanden te behandelen met barmhartigheid en vriendelijkheid. Hij citeert hier Spreuken 25:21-22. De tekst wordt op verschillende manieren uitgelegd. Ik geloof dat de “vurige kolen” symbool staan voor de innerlijke schaamte en berouw die ontstaat wanneer een vijand wordt geconfronteerd met onverwachte vriendelijkheid. Wellicht brengt het hem tot inkeer.

Romeinen 12:21

Dit vers is een samenvatting van de hele passage. Wij zouden ons niet mee laten slepen door het kwaad van anderen, maar actief met het goede, het kwade overwinnen.

Tot slot

Deze verzen vormen een krachtige oproep tot een leven van vergeving, empathie en barmhartigheid, ook in moeilijke omstandigheden. Paulus richt zich niet alleen op hoe wij met onze broeders en zusters om moeten gaan, maar ook met buitenstaanders en zelfs vijanden. Het basisprincipe is dat de liefde van Christus zichtbaar moet worden in woorden, daden en houding.

Door kwaad met goed te beantwoorden, kunnen we een krachtig getuigenis geven van Gods genade. Dit is niet altijd gemakkelijk, maar het weerspiegelt de weg van Christus, die Zelf Zijn vijanden liefhad en voor hen bad.

In de volgende studie gaan we kijken naar Romeinen 13:1-7, waar Paulus onze houding ten opzichte van de overheid aan de orde stelt.

Heb je een vraag of opmerking over deze studie? Voel je vrij om hieronder te reageren.
Wil je een e-mail krijgen als ik een nieuwe studie heb geplaatst, meld je dan aan via de knop volgen.

Alle studies over de Romeinenbrief zijn hier te vinden: Blog Romeinenbrief