Rechtvaardiging door het geloof: Rom.3:21-31

Inleiding

We zijn aangekomen bij een hoogtepunt in de Romeinenbrief: de rechtvaardiging door geloof. Hier in vers 21 van hoofdstuk 3 pakt Paulus de draad weer op van het onderwerp van de brief: het evangelie van Christus. Hij had dit aangekondigd in hoofdstuk 1, maar was daarna van zijn onderwerp afgeweken. Hij wilde ons eerst laten zien hoe groot onze nood is en hoe verloren we zijn. Nu we daar van doordrongen zijn, gaat hij verder met het goede nieuws van het evangelie van Christus. Hij sluit met vers 21 van hoofdstuk 3 aan op de verzen 16 en 17 van hoofdstuk 1:

Romeinen 1:16 en 17
Want ik schaam mij niet voor het Evangelie van Christus, want het is een kracht van God tot zaligheid voor ieder die gelooft, eerst voor de Jood, en [ook] voor de Griek.
Want de gerechtigheid van God wordt daarin geopenbaard uit geloof tot geloof, zoals geschreven is: Maar de rechtvaardige zal uit het geloof leven.
Romeinen 3:21 en 22
Maar nu is zonder de wet gerechtigheid van God geopenbaard, waarvan door de Wet en de Profeten is getuigd:
22 [namelijk] gerechtigheid van God door [het] geloof in [van] Jezus Christus, tot allen en over allen die geloven, want er is geen onderscheid.

In hoofdstuk 1 had hij gezegd dat de gerechtigheid van God in het evangelie wordt geopenbaard. Hier in hoofdstuk 3 gaat hij die gerechtigheid van God verder toelichten.
Als je wilt, kun je de studie over de verzen uit hoofdstuk 1 via de link terug lezen: De kern van de brief: Rom.1:16 en 17

Deze studie

Deze studie draait om het belangrijke Bijbelse principe van rechtvaardiging door geloof.
We zullen eerst kijken wat dit woord betekent en hoe Paulus het verbindt met het evangelie.
Daarna zien we dat rechtvaardiging buiten de wet om gaat (vers 21).
Dat de rechtvaardiging door Jezus Christus tot stand komt (verzen 22 tot en met 24).
En in de verzen 25 en 26 legt Paulus uit dat God rechtvaardig handelt wanneer Hij zondige mensen rechtvaardigt uit geloof.
In de verzen 27 tot en met 31 beantwoordt hij nog een aantal vragen die we zouden kunnen stellen na zijn uitleg over rechtvaardiging door geloof.

Rechtvaardiging en gerechtigheid uit geloof

Het belangrijkste woord in dit gedeelte is het Griekse δικαιοσυνη=dikaio’suné, gerechtigheid. Paulus gebruikt het zelfstandig naamwoord: gerechtigheid en het werkwoord: rechtvaardigen (δικαιόω) maar liefst negen keer in de verzen die we bestuderen.

Wat betekent dat woord gerechtigheid of, in de Statenvertaling, rechtvaardigheid?
De Grieks-Nederlandse Lexicon geeft deze beschrijving van het Griekse δικαιοσυνη=dikaio’suné:

Toestand van iemand zoals hij hoort te zijn, rechtvaardigheid, de toestand die voor God aanvaardbaar is
1a) de leer betreffende de wijze waarop iemand een toestand kan bereiken die door God goedgekeurd wordt
1b) rechtschapenheid, deugd, reinheid van leven, juistheid van denken, gevoelen en doen

Paulus heeft in de voorafgaande hoofdstukken (1:18 tot en met 3:20) duidelijk gemaakt dat we uit onszelf nooit een toestand kunnen bereiken die voor God aanvaardbaar is. Daarom hebben we de rechtvaardiging nodig die van God Zelf komt. God openbaart Zijn gerechtigheid in het evangelie. Dat is het goede nieuws, het evangelie wat Paulus al in de inleiding van de brief had aangekondigd.

Vers 21: gerechtigheid buiten de wet om

21 Maar nu is zonder de wet gerechtigheid van God geopenbaard, waarvan door de Wet en de Profeten is getuigd:
22 [namelijk] gerechtigheid van God door [het] geloof in [van] Jezus Christus, tot allen en over allen die geloven, want er is geen onderscheid.
23 Want allen hebben gezondigd en missen de heerlijkheid van God,
24 en worden om niet gerechtvaardigd door Zijn genade, door de verlossing in Christus Jezus.

De woorden: Maar nu, zijn een keerpunt in deze brief. Maar nu is de gerechtigheid van God geopenbaard zonder de wet.

Zonder de wet

In de hoofdstukken 2 en 3 heeft Paulus meerdere keren over de wet gesproken. De Joden steunden op de wet, maar ze konden hem niet volbrengen (Rom.2:12-24). De wet zorgt er uiteindelijk voor dat elke mond gestopt wordt en dat alle mensen schuldig staan tegenover God (Rom.3:19-20). Niemand kan een rechtvaardige toestand bereiken door de werken van de wet. Maar nu zegt Paulus dat er een gerechtigheid bestaat, buiten de wet om. Het is de gerechtigheid die door God Zelf gegeven wordt op grond van geloof. En hoewel die gerechtigheid niet door de wet bereikt wordt, getuigt de wet er wel van.

Getuigenis van de wet en de profeten

Paulus vindt het belangrijk om te benadrukken dat het evangelie wat hij brengt, al aangekondigd was onder het oude verbond. Het staat niet los van het Oude Testament. De wet en de profeten hebben al getuigd van het feit dat God mensen rechtvaardigt op grond van geloof. In het volgende hoofdstuk zal hij Abraham en David als voorbeeld noemen.

Verzen 22-24: gerechtigheid door het geloof van Jezus Christus

22 [namelijk] gerechtigheid van God door [het] geloof in [van] Jezus Christus, tot allen en over allen die geloven, want er is geen onderscheid.
23 Want allen hebben gezondigd en missen de heerlijkheid van God,
24 en worden om niet gerechtvaardigd door Zijn genade, door de verlossing in Christus Jezus.

In de studie over Romeinen 1:16 en 17 ben ik al ingegaan op de uitdrukking die in Rom.3:22 wordt gebruikt: πιστεως ιησου χριστου=pisteoos Jesou Christou, het geloof van Jezus Christus. De gerechtigheid van God wordt geopenbaard door het geloof van Jezus Christus (uit Zijn geloof) tot en over allen die geloven (tot ons geloof). In Romeinen 1:17 zagen we de korte uitdrukking: uit geloof, tot geloof. Hier in 3:22 zien we dat het is door het geloof van Jezus Christus, tot allen en over allen, die geloven. (lees het blog over deze verzen voor meer informatie: De kern van de brief: Rom.1:16 en 17)

De weg die Jezus ging in gehoorzaamheid aan de Vader en Zijn geloof (geloofsvertrouwen) is de basis voor onze rechtvaardiging. Daarom staat in vers 24 dat onze verlossing in Christus Jezus is. Niet ons eigen geloof is het fundament voor onze rechtvaardiging. Maar het onderwerp van ons geloof: Jezus Christus, is de vaste grond voor onze redding.

In vers 23 wijst Paulus nog een keer op ons tekort. Alle mensen hebben gezondigd en missen daardoor Gods heerlijkheid. Dat had hij uitgebreid toegelicht aan de hand van het Oude Testament in de verzen 9-20 van dit hoofdstuk. De rechtvaardiging is een geschenk van God, wat Hij ons wil geven uit genade.

Verzen 25 en 26: is wat God doet rechtmatig?

25 Hem heeft God openlijk aangewezen als middel tot verzoening, door het geloof in Zijn bloed. [Dit was] om Zijn rechtvaardigheid te bewijzen vanwege het voorbijgaan aan de zonden die eertijds hadden plaatsgevonden onder de verdraagzaamheid van God.
26 [Hij deed dit] om Zijn rechtvaardigheid te bewijzen nu in deze tijd, zodat Hijzelf rechtvaardig is én rechtvaardigt degene die uit het geloof in Jezus is.

Paulus heeft uitgelegd dat God ons rechtvaardigt door genade, in Christus. Maar dat roept de vraag op naar de rechtmatigheid. Hoe kan God mensen rechtvaardigen die niet aan Zijn normen kunnen voldoen? God is Zelf een rechtvaardige rechter en kan daarom de zonde niet ongestraft laten. Dat zou Hem onrechtvaardig maken. Het is niet zo dat Hij de zonden door de vingers kan zien. Dat zouden we bij een aardse rechter ook niet accepteren.

Jezus Christus is het middel tot verzoening

Paulus legt in de verzen 25 en 26 uit wat de wettige grond is voor Gods handelen. Hij heeft Jezus Christus aangewezen als “middel tot verzoening”. In de grondtekst staat daar het woord voor verzoendeksel (ιλαστηριον=hilasterion). In het Oude Testament lezen we dat op grote verzoendag verzoening werd gedaan voor het volk. De hogepriester ging, eenmaal per jaar, in het heiligste gedeelte van de tabernakel om het bloed van het offerdier op het verzoendeksel te sprenkelen. Hierdoor werd het volk verzoend met God en rekende Hij hen de zonden niet meer toe (Leviticus 16:1-34).

De Hebreeënbrief gaat in op de typologische betekenis van de oudtestamentische offerdienst. In Hebreeën 9 lezen we hoe Christus als Hogepriester is verschenen en verzoening heeft gedaan met Zijn eigen bloed.

Hebreeën 9:11-12
11 Maar toen is Christus verschenen, de Hogepriester van de toekomstige [heils]goederen. Hij is door de meerdere en meer volmaakte tabernakel [gegaan], die niet met handen is gemaakt, dat is: die niet van deze schepping is.
12 Hij is niet door bloed van bokken en kalveren, maar door Zijn eigen bloed eens en voor altijd binnengegaan in het heiligdom en heeft [daardoor] een eeuwige verlossing teweeggebracht.

Jezus droeg de straf voor ons

Door het offer van de Here Jezus is een eeuwige verlossing verworven. God bewijst hiermee Zijn rechtvaardigheid. Hij blijft rechtvaardig terwijl Hij ons rechtvaardigt omdat de straf op de zonde gedragen is door Zijn Zoon. In de tweede Korinthebrief beschrijft Paulus het zo:

2 Korinthe 5:21
Want Hem Die geen zonde gekend heeft, heeft Hij voor ons [tot] zonde gemaakt, opdat wij zouden worden gerechtigheid van God in Hem.

Paulus gebruikt twee keer de uitdrukking: “om Zijn rechtvaardigheid te bewijzen”. Eerst verwijst hij naar het verleden. God is in het verleden geduldig geweest over de zonden (vers 25). Dan herhaalt hij de uitdrukking in vers 26 met de toevoeging: nu, in deze tijd, bewijst Hij zijn rechtvaardigheid. Zowel de zonden uit het verleden als de zonden nu, in deze tijd hebben rechtvaardige vergelding ontvangen.

Vanaf vers 27 stelt Paulus nog een drietal vragen.

Verzen 27-31: enkele vragen over de gerechtigheid

27 Waar is dan de roem? Hij is uitgesloten. Door welke wet? Van de werken? Nee, maar door de wet van het geloof.
28 Wij komen dus tot de slotsom dat de mens door het geloof gerechtvaardigd wordt zonder werken van de wet.
29 Of [is God] alleen de God van Joden? En niet ook van heidenen? Ja, ook van heidenen.
30 Het is toch immers één [en dezelfde] God, Die besnedenen rechtvaardigen zal uit het geloof en onbesnedenen door het geloof.
31 Doen wij dan door het geloof de wet teniet? Volstrekt niet, maar wij bevestigen de wet.

Waar is de roem?

Eerst vraagt hij of de mens die gerechtvaardigd wordt zich ergens op kan beroemen. Het antwoord is nee, dat is uitgesloten. De mens heeft immers niets gedaan om de gerechtigheid te verdienen. Hij krijgt het uit genade, door geloof. Geloof is het principe, de wetmatigheid, waardoor de mens gerechtvaardigd wordt.

Waar is het onderscheid?

Hier vloeit de volgende vraag uit voort. Stel dat rechtvaardiging niet door geloof zou zijn maar door werken. Als God de mens zou rechtvaardigen door middel van werken van de wet, dan zou Hij alleen de God van de Joden zijn. Zij hebben immers de wet gekregen. Maar Hij is God voor iedereen, ook voor de heidenen. Daarom kan Hij besnedenen én onbesnedenen rechtvaardigen door het geloof.

Hoe zit het met de wet?

Als laatste vraagt Paulus naar de status van de wet. Als wij door geloof gerechtvaardigd worden en niet door de wet te houden, vernietigen we dan de wet? Absoluut niet zegt Paulus. Hij had al in vers 21 gezegd dat de wet en de profeten getuigen van Gods rechtvaardigheid. In het volgende hoofdstuk gaat hij dan ook laten zien dat de wet, de boeken van Mozes, spreken over rechtvaardiging door geloof. Paulus bevestigt juist de wet omdat hij laat zien dat zijn onderwijs over rechtvaardiging uit geloof met de wet in overeenstemming is.

Tot slot

De belangrijke boodschap van dit gedeelte in de Romeinenbrief is rechtvaardiging uit geloof. Als we geloven en ons vertrouwen stellen op het verzoeningswerk van Jezus Christus, dan rekent God ons rechtvaardig uit genade. Omdat Jezus Christus het middel tot verzoening is, blijft God rechtvaardig terwijl Hij ons rechtvaardigt.

Volgende keer gaan we beginnen met hoofdstuk 4. Direct verder gaan: Abraham door het geloof gerechtvaardigd: Rom.4:1-12.

Alle studies van Romeinen zijn hier te vinden: Romeinen studies
Vragen of opmerkingen zijn altijd welkom.