Waarom zijn de Evangeliën geschreven?

Levensbeschrijving van Jezus van Nazareth

Het antwoord op de vraag waarom de evangeliën zijn geschreven, ligt voor de hand. De evangeliën zijn levensbeschrijvingen van Jezus van Nazareth. Het zijn getuigenverslagen van Zijn openbare optreden en Zijn dood en opstanding. Ze geven een historische schets van de gebeurtenissen rond het begin van onze jaartelling. Maar geven de schrijvers ook zelf een reden waarom ze geschreven hebben? In deze blog kijk ik naar de vier evangeliën om te zien wat Mattheüs, Markus, Lukas en Johannes hier zelf over zeggen.

De Evangelieën van Mattheüs en Markus

Mattheüs en Markus geven zelf geen reden over het waarom van hun geschriften. We zien wel aan de inhoud dat ze allebei met hun evangelie willen bewijzen dat Jezus de Christus is. Dat Hij de Messias is, die in het Oude Testament was aangekondigd. We zien dit bij Mattheüs direct in de eerste 17 verzen van hoofdstuk 1. Met een genealogie geeft Mattheüs aan dat Jezus de erfgenaam is van Abraham en van David. In de rest van zijn evangelie verwijst Mattheüs vaak naar het Oude Testament om te laten zien dat Jezus de vervulling is van de beloften van God.

Markus begint zijn evangelie met een verwijzing naar Jesaja. Hiermee geeft hij aan dat Jezus de vervulling is van wat de profeten hebben voorzegd. Hij gebruikt daarbij het optreden van Johannes de Doper als schakel tussen de profeten van het Oude Testament en zijn verslag over Jezus in het Nieuwe Testament.

Het Evangelie van Lukas

Lukas begint zijn evangelie met een inleiding. Hij laat daarmee zijn motieven zien en wat zijn werkwijze is geweest voor het schrijven van zijn verslag.

Lukas 1:1-4
1 Aangezien velen ter hand genomen hebben een verslag op te stellen van de dingen die onder ons volkomen zekerheid hebben,
2 zoals zij die van het begin af ooggetuigen en dienaren van het Woord zijn geweest, aan ons overgeleverd hebben,
3 heeft het ook mij goedgedacht, na alles van voren af aan nauwkeurig onderzocht te hebben, [het] geordend voor u te beschrijven, hooggeachte Theofilus,
4 opdat u de zekerheid kent van de dingen waarin u onderwezen bent.

Wat Lukas wil is een geordend verslag opstellen voor Theofilus. We weten niet wie dat was, maar zijn naam betekent: vriend van God. Lukas noemt hem “hooggeacht” (kratiste in het Grieks) wat betekent dat hij een belangrijk en vermogend man geweest moet zijn. Lukas vermeldt hem ook in de inleiding van zijn boek Handelingen. In die tijd werden boeken vaker opgedragen aan vooraanstaande personen. Zo konden zij meehelpen met de verspreiding van deze boeken.

Op verschillende manieren verzekert Lukas Theofilus, en ons als lezers, er van dat zijn boek betrouwbaar is. Ten eerste doet hij verslag van “dingen die onder ons volkomen zekerheid hebben”. Bij Lukas en zijn medegelovigen is er geen enkele twijfel over de waarheid van wat hij beschrijft. Waar komt deze zekerheid vandaan?

Dat is zijn tweede punt: deze dingen zijn overgeleverd door degenen die ooggetuigen en dienaars van dat Woord zijn geweest. Lukas verwijst hiermee in ieder geval naar de discipelen die later apostelen worden genoemd. Zij waren ooggetuigen van Jezus’ optreden en van Zijn dood en opstanding. Zij kregen ook de opdracht om de wereld in te gaan en te getuigen van het evangelie. Naast de discipelen waren er ook andere ooggetuigen die Lukas kan hebben geraadpleegd. Bijvoorbeeld Maria, de moeder van Jezus. Het ligt voor de hand dat Lukas van haar de verhalen over Zijn geboorte heeft gehoord (Luk.1:5-2:40). Ook zal ze Lukas verteld hebben dat ze Jezus kwijt waren toen hij op 12 jarige leeftijd in Jeruzalem was achtergebleven (Luk.2:41-52).

Dan noemt Lukas dat hij alles, voordat hij het opschreef, nauwkeurig heeft onderzocht. Hij heeft zijn bronnen gecheckt en de feiten onderzocht.

Hij eindigt met het noemen van zijn belangrijkste motief voor het schrijven: zodat Theofilus de zekerheid zou kennen van de dingen waarover hij al onderwijs had gekregen. Door het op te schrijven, kreeg Theofilus een document in handen waar het onderwijs wat hij tot dan toe mondeling had gekregen, was vastgelegd. Voortaan had Theofilus het onderwijs zwart op wit.

Het Evangelie van Johannes

Johannes laat ons aan het eind van zijn evangelie weten waarom hij het geschreven heeft. In Johannes 20:30 en 31 lezen we:

30 Jezus nu heeft in aanwezigheid van Zijn discipelen nog wel veel andere tekenen gedaan, die niet beschreven zijn in dit boek,
31 maar deze zijn beschreven, opdat u gelooft dat Jezus de Christus is, de Zoon van God, en opdat u, door te geloven, het leven zult hebben in Zijn Naam.

Johannes heeft als laatste zijn ooggetuige verslag geschreven. Hij heeft er voor gekozen om andere tekenen te beschrijven dan die we al kennen uit de andere drie evangeliën. Hij is daarbij niet volledig, want Jezus heeft nog veel meer tekenen gedaan, die hij niet opgeschreven heeft. Maar het doel van de tekenen die Johannes heeft geschreven is het opwekken van het geloof dat Jezus de Christus, de Messias, is. In hoofdstuk 21 voegt Johannes nog iets toe:

24 Dit is de discipel die van deze dingen getuigt en deze dingen beschreven heeft; en wij weten dat zijn getuigenis waar is.
25 En er zijn nog veel andere dingen die Jezus gedaan heeft. Als die ieder afzonderlijk beschreven zouden worden, dan zou, denk ik, de wereld zelf de geschreven boeken niet kunnen bevatten. Amen.

Hier noemt Johannes zichzelf als ooggetuige. In Johannes 20:30 noemde hij de discipelen als groep. Jezus had Zijn tekenen in hun aanwezigheid gedaan. Hier gaat het om Johannes persoonlijk. Hij is de discipel die van deze dingen getuigt en deze dingen beschreven heeft.

Geloof en nauwkeurige vastlegging

We zien dat de evangelisten twee belangrijke aspecten naar voren brengen waarom zij de evangeliën geschreven hebben. Ten eerste om te laten zien dat Jezus van Nazareth de beloofde Messias was en zo de beloften van het Oude Testament vervuld heeft. Door dit te laten zien wil Johannes geloof opwekken bij de lezer. Daarnaast wilde Lukas het mondelinge onderwijs dat er was over het leven en de werken van Jezus nauwkeurig onderzoeken en vastleggen voor Theofilus.
Hoe dankbaar kunnen wij zijn voor deze schrijvers die er voor gezorgd hebben dat wij een getrouw getuigenverslag hebben over het leven en sterven en de opstanding van onze Heiland. Zodat we met volle verzekerdheid kunnen geloven en zoals Johannes zegt “door te geloven, het leven hebben in Zijn Naam”

In een volgende blog wil ik kijken of de schrijvers van de brieven van het Nieuwe Testament informatie geven over het waarom van hun geschriften.

Lees ook mijn blog Wat zegt Jezus over de Bijbel